BERAT GECESİ
Berat sözcüğü aklanma,temize çıkma,suç ve cezadan kurtulma gibi manalara gelen Beraet kelimesinin kısaltılmış şeklidir.Bu bağlamda müminlerin günahalrdan kurtuluşuna ve arınmasına vesîle olan Şa'ban ayının on beşinci gecesi Berat Gecesi denmiştir.Bazı müfessirler Duhan Sûresinde:"Katımızdan bir emirle her hitmetli işe o gecede hükmedilir..."(1)mealinde bildirilen gecenin,Berat Gecesi olduğunu söylenmişlerdir.Meselâ:İbn-i Abbas (R.A)'a göre"Cenab-ı Hakk'ın(amel,rızık,hayat,ölüm ve benzeri)bütün kazaları Şa'ban ayının on beşinci gecesinde görevli meleklere teslim edilir."Bazılarına göre:
Berat Gecesinden itibaren bir yıl içinde vukû bulacak olayların nüshalarının ilgili melekler tarafından Levh-i Mahfuzdan çıkarılmasına başlanır ve bu,Kadir Gecesi'nde tamamlanır.Rızıklarla ilgili nüsha Mikâil(A.S)'a,ibâdetlere ait nüsha İsrafil (A.S.)'a,ölümle ilgili nüsha da Azrail(A.S.)'a teslim edilir."(2)
Berat Gecesi,mühim olaylara sahne olması sebebiyle,kudsiyet ve şeref kazanmıştır.Cenab-ı Hak bu gecede rahmetini ve mağfiretini arttırır.Nitekim Resul-i Ekrem(S.A.V),bu geceyi Hz.Aişe validemize tanıtırken şöyle buyurmuşlardır:
"Bu gece Şa'ban'ın on beşinci gecesidir.Allah Teâlâ bu gecede,Beni kelp kabîlesi koyunlarının tüyleri saysı kadar kimseyi Cehennem'den azâdeder.Fakat bu gecede kendisine şirk koşanların,müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenlerin,akrabaları ile münâsebeti kesenlerin,hayat ve ihtişamlarına mağrur olanların,ana ve babalarına isyan edenlerin yüzüne bakmaz."(3)
Berat Gecesinde yapılan ibâdet ve tâatin sevabı büyüktür.Bu gece,bir muhasebe zamanı olarak değerlendirilmeli;tevbe,ibâdet ve zikirle ihya edilmelidir.Ali İbn-i Ebi Talip(R.A)'ın rivâyet ettiği bir hadis-i şerifte Sevgili Peygamberimiz şöyel buyurmuşlardır:
"Şa'ban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman,o geceyi ibâdetle ihya ediniz ve gündüzünü oruçlu geçiriniz.Zira Allah Teâlâ o gece güneş doğuncaya kadar dünya âlemine rahmet nazarı ile tecelli eder ve buyurur ki:"Yok mudur istiğfar eden,mağrifet edelim?Yok mudur rızık isteyen,rızıklandıralım?Yok mudur dert ve musibete düçar olan,şifasını verelim?Daha ne gibi dilekleri olanlar varsa istesinler verelim."(4)Hz.Peygamber,bu mübârek geceyi ibâdetle geçirmiş ve kıldığı namazın secdesinde şöyle dua etmiştir:
"Allah'ım!Azâbından affına,gazâbından rızâna sığınıyor,Sen'den yine Sana iltica ediyorum.Sana gereği gibi hamdetmekten âcizim.Sen,kendini senâ ettiğin gibisin."(5)
Sevgili Peygamberimiz Ramazandan sonra en çok oruç tuttukları ay Şa'ban ayıdır.Bunun sebebi kendilerine sorulduğunda Allah Elçisi:
"Ameller ve yapılan ibâdetler bu ayda Allah'a sunulur,benim amelimin de ben oruçlu iken Allah'a sunulmasını istediğimdendir."buyurmuşlardır.
Resûl-i Ekrem'e şefaat hakkının tamamının verildiği Berat Gecesi,Kâbe'nin müslümanların kıblesi oluşunun yıl dönümüdür.Bu mübârek gecede,zemzem suyunun her günküne nisbetle artması İlâhî bir âdettir.
Buraya kadar sunduğumuz ayet-i Kerime ve hadis-i Şeriflerden açıkça anlaşılacağı gibi,Berat Gecesi'nin fazileti pek büyüktür.Bu ve benzeri gün ve geceler,içine düşebileceğimiz gafletten ve tembellikten bizi kurtaracak çok önemli İlâhî ikazlar ve lütuflardır.Bağışlaması bol Rabbimizin,dergahına yönelen kullarının affına vesîle kıldığı bu seçkin zamanları değerlendirip bol bol hayırlar yapmalı,güzel ameller işlemeli,tevbe ve istiğfarda bulunmalıyız.Yüce Kitabımızda:
"İzzet ve şeref isteyen kimse bilsin ki,izzet ve şerefin hepsi Allah'ındr.Güzel sözler O'na yükselir,o sözleri de yararlı iş yükseltir...(6)buyrularak,gerçek azizliğin,şan ve şerefin,iman temeli üzerinde yükselen güzel,nesihi sözlerle ve iyi,yararlı amellerle meydana geleceği bildirilmiştir.
Bu geceye mahsus özel bir ibâdet yoktur.Ancak,kaza ve nâfile namaz kılınır,dua ve tevbe edilir,Kur'an okunur,gündüzünde de oruç tutulur.Büyükler ziyâret edilerek duaları alınır.Çocuklara bu gecenin önemi anlatılarak onların da bu geceyi ibâdetle geçirmeleri sağlanır.Çevrede bulunan fakirlere,yoksullara ve kimsesizlere yardım eli uzatılır.Ölüler rahmetle anılarak ruhları şâd edilir.Komşularla tebrikleşilerek karşılıklı duada bulunulur.
Böyle yapıldığı takdirde geceyi ihyâ etmiş olmanın yanında kardeşlik duyguların güçlenmesine de hizmet edilmiş olur.
________________________________
1-Duhân Sûresi;ayet:4-5
2-H.B.Çantay;Kur'an-ı Hakim ve Meal-i Kerim,sf:881.Dipnot:6
3-Et-Terğib ve't-Terhib,Mısır 1933,2/239
4-Et-Terğib ve't-Terhib,Mısır 1933,2/242-243
5-Et-Terğib ve't-Terhib,Mısır 1933,2/242
6-Fatır Sûresi;ayet:10
