İHLÂS
İhlâs kelimesinin sözlük anlamı;doğru,temiz sevgi ve içten gelen bağlılıktır.Dindeki özel anlamı ise,niyeti temizlemek ve işi yalnız Allah rızası için yapmaktır.
Kişinin Rabbine,yakınlarına ve topluma karşı yerine getirdiği bütün görevleri,Allah'ın hoşnutluğunu kazanma hususundaki ihlâs ve samimiyetine bağlı olarak değer kazanır.Meselâ,
İyi niyetle namaza duran bir kimse,şartlarına ve adabına riayet ederek,kimin huzurunda,niçin bulunduğunun bilincinde olarak,namazı huşû ile tamamlamaya gayret eder.
İlhâsla oruç tutan kimse,yemeyi,içmeyi bıraktığı gibi,yalanı,dedikoduyu,çirkin ve kırıcı sözleri de terlederek bu İlâhi emri,gayesine uygun olarak gerçekleştirmeye çaba harcar.
Ana babaya ihlâsla hizmet etme gayreti,onları memnun etme bahtiyarlığına kavuşturur.
Resûlullah'a ihlâsla bağlılık,O'nun şefaatine vesile olur.
Allahu Teâla'ya içtenlikle olan sevgi ve saygımız,O'nun emir ve yasaklarını hakkıyla yerine getirip rızasını kazanma şerefine ulaştırır.
Sözlerimizde,davranışlarımızda,amellerimizde iyi niyetli olmanın ve Allah'ın hoşnutluğunu gözetmenin önemini belirleyen ayet-i kerimelerden bazıları meal olarak şöyledir:
"Onların(boğazlanan kurbanlık hayvanların)ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır;fakat O'na sadece sizin takvânız ulaşır."(1),"Yazıklar olsun o namaz kılanlara ki,onlar namazlarını ciddiye almazlar.Onlar gösteriş yapanlardır;hayra da mâni olurlar."(2)
Sevgili Peygamberimiz de bu hususta şöyle buyuruyor:
"Ameller,ancak niyetlerle ölçülür ve herkes niyetine göre nasibini alır..."(3),"Temiz bir kalp ile,şehid olmayı Allah'tan dileyen kimse Allah Teâla,rahat yatağında ölse dahi,şehitlik mertebesine ulaştırır."(4),"Kim yalanı,dedikoduyu,yalanla iş görmeyi bırakmazsa,Allah'ın onun yemesini,içmesini terketmesine ihtiyacı yoktur."(5)
Yapılan bir işin ya da ibadetin ihlâslı olduğunu düşünmek,ihlâsı zedelediği gibi,aksi görülmedikçe başkasını inancında,ibadetinde,işlerinde ihlâssız,samimiyetsiz kabul etmek ve ona göre tavır tanıkmak da Allah korusun imanı sarsar ve hatta yok eder.Harpte Kelime-i Tevhid getirdiği için,yanındaki mücahid arkadaşının serbest bıraktığı kişiyi öldüren ve buna gerekçe olarak,"o Kelime-i Tevhid'i silah korkusundan söylemişti"diyen bir sahabiye Allah Elçisi,"Kalbini mi yardın,korkudan söylenip söylemediğini ne biliyorsun?"(6)buyurarak hadiseden duyduğu üzüntüyü dile getirmişler.
Bu noktada Allah Teâla'nın Yüce buyruğuna ihlâsla bağlılığın bir örneğini sunmak isterim:
Hz.Enes'in bildirdiğine göre,Medine'de Ensar'ın en zenginlerinden biri olan Ebû Talha (R.A.),Mescid-i Nebevi'nin karşısında bulunan Beyraha adındaki hurma bahçesini malları arasında en çok severdi.Resûlullah (S.A.V.)bu bahçeye gider,onun lezzetli suyundan içerdi.
"Sevdiğiniz şeylerden (Allah yolunda)harcamadıkça "iyi"ye eremezsiniz.Her ne harcarsanız,Allah onu hakkıyla bilir."(7)mealindeki ayet-i kerime inince,Ebû Talha Resûlullah'ın yanına gelip,"Ya Resûlallah!Cenab-ı Hak,Kitab'ında :
"Sevdiğiniz şeylerden (Allah yolunda)harcamadıkça "iyi" ye eremezsiniz"buyuruyor.Benim en sevdiğim malım Beyraha hurmalığımdır.Ben onu Allah yolunda sadaka olarak verdim.Allah katında onun iyilik ve faydasını ümit ederim.Dilediğin gibi kullan dedi"dedi.Bunun üzerine Allah Elçisi,"Ne muazzam iş!Bu pek kıymetli bir maldır,pek kıymetli bir maldır.Onu kendi akrabana vermeyi uygun buluyorum"buyurdular.Ebû Talhâ da bu hurma bahçesini akrabası ve amca oğulları arasında taksim etti."(8)
Evet,başta iman,ilim,amel olmak üzere,sahip olunan yüce değerler ve güzel hasletler ancak,ihlâsla birleştiklerinde Allah'ın hoşnutluğunu kazandırırlar.Allah sevgisini her sevgiden üstün tutan,kalbi Allah sevgisiyle yanan ve bu sevgiden mahrum kalma endişesiyle titreyen bir kimse,ikiyüzlülükten,cimrilikten,yalandan,gösterişten uzak kalarak,temiz bir kalple bütün görevlerini noksansız olarak yerine getirmeye gayret eder.Malını ve canını Allah yolunda feda etmekten çekinmez.Hiç kimsenin bulunmadığı yerde de kötülük işleyemez.Zirâ o,her an ve her yerde Yüce Yaratıcı'sının gözetimi ve denetiminde unutmaz.Böyle bireylerden oluşan bir toplum ise,hem dünyada hem de ahirette huzurlu ve güvenli olur.
Yazımızı bir kudsi hadis mealiyle noktalayalım:
"İhlâsla yapılan amel az olsa da sana kâfi gelir."(9)
_______________________________________
1-Hac Sûresi;ayet:37
2-Mâûn Sûresi;ayet:4-7
3-Tac Tercemesi,1/77
4-Tac Tercemesi,1/86
5-Tecrid-i Sarih Tercemesi,6/253
6-Riyazü's-Salihin,1/425-426
7-Âl-i İmrân Sûresi;ayet:92
8-Tac Tercemesi,2/456-457
9-Kenz'ül-İrfan,sf:17(hadis no:39);Ebû Nuaym,Hilye.1/224
